Ílegusjúkur

Eitt ílegubrek ella ein íleguvariantur kann arvast frá øðrum ella báðum foreldrunum, men kann eisini standast spontant av sær sjálvum ella av umhvørvisávum. Í miðal hava vit um 60 nýggjar íleguvariantar í mun til okkara foreldur. Í flestu førum hava hesir variantarnir ongan týdning, men í ávísum førum kunnu teir elva til sjúku.

Um fleiri tilburðir av sjáldsamari sjúku raka eina familju, og um sjúkan rakar á lutfalsliga ungum árum, kann tað vera tekin um arvaliga ílegusjúku.

Stakar ílegusjúkur

Vanliga verða ílegusjúkur umrøddar sum tær sjúkurnar, sum stava frá einum breki í eini stakari ílegu. Ílegubrekið finst í øllum kyknunum hjá einum persóni, og kann verða ávíst við t.d. eini blóðroynd. Hetta verður rópt ein støk ílegusjúka (monogenetisk). CTD og cystisk fibrosa eru dømi um stakar ílegusjúkur, og tær eru lættar at staðfesta við eini blóðroynd.

Samansettar ílegusjúkur

Ílegurnar hava eisini týdning í sambandi við nógvar av vanligu fólkasjúkunum so sum hjarta-karsjúkur, sukursjúku, fiti og sálarsjúkur. Hesar sjúkur verða róptar samansettar ílegusjúkur (polygenetiskar), tí talan er um eitt samspæl millum fleiri ymsar ílegur, sum eisini ávirkast av lívsstíli og umhvørvi. Til ber ikki at staðfesta eina samansetta ílegusjúku einans við eini blóðroynd, tí ílegubrek eru bert partur av orsøkini til, at sjúka tekur seg upp.